W dniach 5-6 grudnia w Bonn w siedzibie Federalnego Urzędu ds. Budownictwa i Gospodarki Przestrzennej miało miejsce posiedzenie członków Europejskiej Sieci Monitoringu Obszarów Transgranicznych, do której należy także Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej Województwa Zachodniopomorskiego. Sieć ma charakter nieformalny, a jej celem jest wzmocnienie regulacji i rozwiązań prawnych dotyczących efektywniejszej analizy danych na obszarach transgranicznych w Unii Europejskiej.

Jak podkreślił obecny na posiedzeniu przedstawiciel Komisji Europejskiej Ricardo Ferreira „Dane są kluczowym elementem kształtowania polityki terytorialnej, a ich pozyskanie jest niezbędne w celu uniknięcia błędnych decyzji popełnianych wcześniej. Budujemy politykę na tym co znamy, więc w interesie regionów jest powiększenie zakresu obserwacji przestrzeni o oddziaływanie transgraniczne, aby kreować politykę lepiej odpowiadającą na potrzeby lokalne”. Dla DG Regio, która sprzyja budowie sieci monitoringu transgranicznego, powiązania i przepływy na obszarach przygranicznych są dużo ważniejsze niż dane sektorowe. Istotne jest określenie co należy obserwować (zakres monitoringu) oraz użycie niekonwencjonalnych danych i wskaźników syntetycznych pomocnych w zaprogramowaniu nowej jakości współpracy instytucjonalnej i struktur zarządczych na granicach UE.

Celem spotkania w Bonn było sformułowanie katalogu rekomendowanych wskaźników, które będą łatwo dostępne dla wszystkich krajów uczestniczących w sieci. Mówiąc o regionie przygranicznym, należy priorytetowo potraktować obszary funkcjonalne. O ile to możliwe, dane należy analizować na poziomie obszaru, a nie na poziomie administracyjnym. Relacje zachodzące w obszarze funkcjonalnym dotyczące przepływów, dynamiki, trendów wymagają użycia niekonwencjonalnych źródeł danych w celu uzyskania tego rodzaju informacji. W tym celu konieczne jest opracowanie metodologii łączenia różnych źródeł danych i silniejsza koordynacja między instytutami statystycznymi.

Drugi dzień spotkania został poświęcony kwestii kształtowania się sieci monitoringu w przyszłości. W planie pracy na 2020 rok zostały ujęte zagadnienia dotyczące podniesienia świadomości na temat znaczenia monitorowania transgranicznego oraz udziału w wydarzeniach krajowych i europejskich pozwalających zyskać odpowiednią widoczność. Łączenie z istniejącymi inicjatywami i sieciami oraz zaproszenie do współpracy innych krajów europejskich pozwoli na osiągnięcie masy krytycznej i przełożenie postulowanych działań na poziom ustaleń europejskich. Konieczne jest sformułowanie wspólnej definicji potrzeb w celu zidentyfikowania przeszkód prawnych, znalezienia rozwiązań i określenia konkretnych kroków w kierunku harmonizacji danych. Dane przedstawiające ilość osób dojeżdżających do pracy za granicą są priorytetowym tematem dla wszystkich członków sieci reprezentowanych podczas tego spotkania, dlatego powinien być to pierwszy poruszany temat. W perspektywie długoterminowej, poprawę statystyki transgranicznej mogłaby stanowić europejska platforma ze scentralizowanym dostępem do danych transgranicznych. Niezbędna jest również koordynacja działań z europejską polityką spójności. Podczas spotkania Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej Województwa Zachodniopomorskiego przedstawiło zarys projektu Interreg „Model monitoringu transgranicznego – innowacyjne sposoby pozyskiwania danych w Regionie Metropolitalnym Szczecina”. Projekt będzie realizowany w konsorcjum w latach 2020-2022 pod przewodnictwem RBGPWZ w Szczecinie.