IV międzynarodowa konferencja z cyklu „Transgraniczne Planowanie Przestrzenne” odbyła się w dniach 3-4 października 2012 r. w Szczecinie. Poświęcona była wspieraniu powiązań miast polskich z metropoliami w przestrzeni międzynarodowej. Mogliśmy rozważać to zagadnienie w kontekście nowego podejścia do roli miast w polityce przestrzennej.

W Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 duże miasta, połączone sieciami przepływu kapitału, wiedzy i informacji są ośrodkami, na których opiera się rozwój Polski i jej regionów. Jednocześnie polskie miasta wpisują się w sieć miast i metropolii europejskich, czerpiąc z tych powiązań impulsy rozwojowe i odpowiednio kształtując otaczającą je przestrzeń. Szczecin mający za sąsiada dużą metropolię berlińską, wprawdzie oddzieloną morzem, ale gotową do nawiązania współpracy, Kopenhagę oraz powiązany z krajowymi metropoliami: Poznaniem, Wrocławiem, Toruniem i Trójmiastem był tu – na bazie doświadczeń tych miast – szczególnie interesującym przykładem do przestudiowania.

Można było przyjrzeć się jednak także innym, większym europejskim metropoliom. Jak funkcjonują w przestrzeni i jak kształtują swoje kierunki rozwoju takie miasta jak Berlin, Kopenhaga czy Praga? W jakim stopniu mogą one stymulować rozwój obszarów przygranicznych po polskiej stronie? Jakie działania trzeba podjąć, żeby usprawnić i wykorzystać współpracę z nimi? Jakie wspólne przedsięwzięcia są możliwe, a na jakich polach można podjąć rywalizację? Jak zaplanować i zlokalizować te działania w przestrzeni? To są pytania, na które przynajmniej częściowo odpowiedziała IV konferencja.

Polityka dotycząca powiązań polskich miast z europejskimi metropoliami jest tematem obszernym i wieloaspektowym, nie do wyczerpania na jednej, choćby i dwudniowej konferencji. Praca toczy się w wielu innych miejscach, przede wszystkim w samych miastach i regionach. Planowanie przestrzenne ma w tym ogromny udział, czego dowodem są wykonane już – jak na przykład „Mapa zamierzeń inwestycyjnych polskiej części pogranicza polsko-niemieckiego” – i przygotowywane opracowania. Coraz lepiej poznajemy problemy pogranicza, które trzeba rozwiązać, coraz łatwiej prowadzić dialog transgraniczny na te tematy. Konferencje, takie jak ta, służą zrozumieniu celów transgranicznego planowania przestrzennego i przybliżają skonstruowanie narzędzi planistycznych, które w przyszłości pozwolą na optymalne zagospodarowanie przestrzeni pogranicza.