Spotkanie adresowane było do samorządów i zainteresowanych instytucji znajdujących się w obszarze gmin: Dobra, Nowe Warpno, Police i Szczecin.

W konsultacjach, które odbyły się w Urzędzie Miasta Szczecin uczestniczyli: Pani Anna Szotkowska – Wiceprezydent Miasta Szczecin, przedstawiciele zespołu audytu krajobrazowego z Regionalnego Biura Gospodarki Przestrzennej WZ,  przedstawiciele zaproszonych samorządów, pracownicy Biura Planowania Przestrzennego Miasta Szczecin, ponadto reprezentanci Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie, Nadleśnictwa Trzebież, Urzędu Marszałkowskiego WZ, Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a także kilku Radnych Miasta Szczecin oraz przedstawiciele Komisji Urbanistyczno- Architektonicznych. Na konsultacje przybyli także zainteresowani mieszkańcy.

Spotkanie rozpoczęła Pani Zofia Fiuk-Dymek – Dyrektor Biura Przestrzennego Planowania Miasta Szczecin. Na wstępie podkreśliła potrzebę dotarcia z projektem dokumentu do wszystkich interesariuszy – w tym między innymi do radnych Szczecina czy gmin ościennych. Pani Dyrektor potwierdziła wagę audytu krajobrazowego, który nie będąc aktem planowania miejscowego, jest z nim ustawowo związany. Może to rodzić różne konsekwencje – jak choćby problemy z interpretacją niektórych zapisów. Następnie podziękowała zespołowi Regionalnego Biura Gospodarki Przestrzennej WZ za podjęcie się przybliżenia projektu audytu przybyłym uczestnikom prekonsultacji.
Głos zabrał Pan Leszek Jastrzębski – Dyrektor Regionalnego Biura Gospodarki Przestrzennej WZ i po krótce przedstawił proceduralne kroki i etapy pracy nad projektem Audytu krajobrazowego.

Pan Michał Urbański – główny projektant Audytu Krajobrazowego z Regionalnego Biura Gospodarki Przestrzennej WZ przedstawił prezentację dotyczącą komponentów i metodyki sporządzania dokumentu. Pokrótce wytłumaczył zasady wyznaczania krajobrazów oraz krajobrazów priorytetowych – w oparciu o obowiązujące rozporządzenie i kryteria w nim wskazane. W rezultacie, przy pomocy 77 cech analitycznych (takich jak np. stopień pokrycia jednostki powierzchni konkretnymi obiektami czy ich liczba)  podzielono województwo na 2148 krajobrazów w ramach 14 typów i 42 podtypów, przy sześciu typach rzeźby terenu. Następnie wyłoniono 197 krajobrazów priorytetowych, które są w jakiś sposób szczególne – czy to dzięki reprezentatywności, czy unikatowości. Krajobrazy pokryte w powyżej 50% rezerwatami lub parkami krajobrazowymi również automatycznie kwalifikują się do krajobrazów priorytetowych. Da krajobrazów tych sporządzono opisy, zidentyfikowano zagrożenia, sformułowano rekomendacje i wnioski, a także przygotowano katalog lokalnych form zabudowy.

Następnie Pan Urbański omówił najpowszechniejsze zagrożenia krajobrazu występujące w województwie. Z kolei na podstawie przykładu szczecińskiej dzielnicy „Głębokie” zaprezentował przykłady lokalnych form zabudowy, wskazane do kontynuacji, w przypadku powstawania nowych inwestycji na tym terenie. Korzystając z projektów katalogów domów gotowych wskazał dobre i złe przykłady kształtowania zabudowy w istniejących układach osadniczych.

Kończąc swoją prezentację przedstawił uczestnikom spotkania ogólnodostępną,  interaktywną mapę Audytu krajobrazowego WZ, przygotowaną w celu optymalizacji korzystania z poszczególnych elementów opracowania.

Przed częścią spotkania poświęconą dyskusji, Pan Leszek Jastrzębski przypomniał, jak ważne jest stanowisko rad gminnych w sprawie audytu. W przypadku jego braku, gmina traci możliwość odwołania się, w przypadku gdyby zarząd województwa nie uwzględnił jej wniosków do projektu audytu.

Dyskusja

• Pani Dyrektor Zofia Fiuk-Dymek zauważyła, ze wybory znacznie opóźnią procedowanie audytu. Zapowiedziała, że możliwość odniesienia się do dokumentu nastąpi dopiero w czerwcu lub wrześniu.
• Dyrektor Jastrzębski potwierdził, że nieznane są terminy kolejnych kroków związanych z procedurą uchwalania projektu audytu.
• Panie przedstawicielki gminy Police wyrazili obawy odnośnie możliwości uwzględnienia wyników audytu krajobrazowego, ze względu na duże pokrycie planami obszaru gminy. Były także zaniepokojone włączeniem terenów komunalnego składowiska odpadów i zakładów ich utylizacji w Leśnie Górnym do krajobrazu Szczecińskich parków leśnych Puszczy Wkrzańskiej. Podobnie wygląda sytuacja fermy drobiu i hotelu dla psów w Sierakowie. Kolejną wątpliwość budził w przedstawicielkach Gminy Police zapis audytu dotyczący zakazu zabudowy na terenach rolnych w Skolwinie.
• Pan Michał Urbański podkreślił, że audyt nie będzie zmieniał dotychczasowego funkcjonowania i gospodarowania terenami składowiska odpadów i pokrewnych zakładów. Wytłumaczył, że włączenie tego terenu do krajobrazu priorytetowego spowodowane jest jego małymi rozmiarami – nie mógłby stanowić samodzielnego krajobrazu i należało go przyporządkować do innego. Występowanie pałacu w sąsiedztwie składowiska jest jednym z obiektywnych wskaźników wpływających na ocenę krajobrazu. Przypomniał także, że w myśl ustawowej metodyki audytu, krajobrazy muszą pokrywać cały obszar województwa.
• Pani Helena Freino – przedstawicielka Wojewódzkiej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej Województwa Zachodniopomorskiego wyraziła zadowolenie z przywołania w dyskusji tematu Skolwina i Przęsocina. Zauważyła, że województwo zachodniopomorskie cechuje się dużą lesistością, a dodatkowo bardzo silnie się urbanizuje w ostatnich latach. W Szczecinie jest tylko jeden taki otwarty krajobraz rolniczy. Otwarte tereny Skolwina i Przęsocina stanowią zatem cenny unikat. Skrytykowała przeznaczenie tych terenów pod zabudowę mieszkaniową w dokumencie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Podważyła zasadność takich ustaleń, z uwagi na brak odpowiedniej infrastruktury i uzbrojenia terenu. Jednocześnie prognozy demograficzne dla Szczecina nie uzasadniają celowości powiększania zasobu mieszkaniowego. Co więcej, przedmiotowy teren nie posiada planów miejscowych. Zdaniem Pani Freino są to najlepsze gleby Gminy Police i mają wielki potencjał do rozpowszechniania żywności lokalnej. Przykładem takiego postępowania jest miasto Monachium, posiadające strategię na rzecz rolnictwa miejskiego, a także grunty rolne w obrębie granic miasta. Celem audytu jest właśnie możliwość ochrony cennych terenów w takich sytuacjach. Wyraziła opinię, że nie należy bać się bardziej rygorystycznych zapisów – tak, by nie były traktowane jedynie fakultatywnie. Intencją ustawodawcy – zdaniem Pani Freino – jest obligatoryjny charakter zapisów dokumentu. Dodatkowe doprecyzowanie może nastąpić też w skali planów miejscowych. Jako pozytywny przykład zatrzymywania degradacji krajobrazu podała przykład gminy Trzebiatów, gdzie komisja urbanistyczno-architektoniczna zaopiniowała negatywnie pomysł zlokalizowania dwóch parków rozrywki.
• Przedstawicielka Biura Planowania Przestrzennego w Szczecinie zauważyła, ze decyzje o warunkach zabudowy nie muszą uwzględniać ustaleń audytu krajobrazowego i na ich podstawie można wprowadzać zabudowę na obszarze Skolwina – tym bardziej, że występuje już tam „sąsiedztwo” – czyli jeden z koniecznych warunków do wydania decyzji.
• Michał Urbański zapewnił, że RBGPWZ dołoży starań, aby nie zabudowywać w całości otwartych terenów w Skolwinie. Podkreślił też, że samo rozporządzenie wskazuje, jaką formą mają mieć zapisy w audycie: zakazy, nakazy i ograniczenia. Zauważył też, że nawet w Studium są przewidziane na tym obszarze korytarze ekologiczne oraz obszary predysponowane do retencji wody.
• Pani Freino ponownie zabrała głos i stwierdziła, że prawo własności nie jest tożsame z prawem do zabudowy.  Przypomniała, że przeznaczenie nowych terenów – poza obszarami zwartej zabudowy – jest warunkowe i musi być zapewniona odpowiednia dostępność, uzbrojenie i infrastruktura. Brak tych elementów podważa rentowność i opłacalność inwestycji.
• Pan Leszek Jastrzębski zauważył z kolei, że decyzje o warunkach zabudowy nie są narzędziem kształtowania polityki przestrzennej.
• Pani Aneta Makar z Urzędu Miejskiego w Policach przychyliła się do opinii przedmówców, że audyt krajobrazowy może pomóc nie ugiąć się pod naciskiem inwestorów. Wyraziła też nadzieję, żeby audyt była narzędziem kształtowania i ograniczania zabudowy, przy jednoczesnym nie ograniczaniu działalności funkcjonujących zakładów, takich jak np. Firma NewCo, która zajmuje się nowoczesnymi metodami utylizacji odpadów.
• Pan Jastrzębski ponownie potwierdził, że nie ma intencji ingerowania w funkcjonujące już struktury. Nadmienił także, że należy również uwzględnić możliwości ewentualnej rozbudowy działających zakładów.
• Na pytanie, dotyczące możliwości budowy zaplanowanych dróg dojazdowych do obwodnicy Polic, które wyznaczone są na terenie krajobrazu priorytetowego, pan Urbański odpowiedział, że audyt nie wprowadza zakazów budowy dróg, a zapisy dotyczą w zasadzie jedynie zabudowy mieszkaniowej.
• Z sali padło również pytanie o metodykę wyznaczania krajobrazów priorytetowych i o możliwość poszerzenia ich zasobu i inne.
• Pan Urbański powołał się na zapis w rozporządzeniu, zezwalający na zastosowanie metody eksperckiej przy wyznaczaniu krajobrazów priorytetowych. Zauważył, że to rozwiązanie może rodzić kontrowersje, z uwagi na różniące się opinie ekspertów. Powiedział, że rozważane jest zastosowanie tej metody w kontekście miejscowości Nowe Warpno, gdyż użyte algorytmy nie przyporządkowały Nowego Warpna do krajobrazów priorytetowych. Wydaje się to krzywdzące, gdyż miasto cechuje się unikatowym położeniem na półwyspie praz wyjątkowym zasobem architektury ryglowej.  Dodał także, że w przypadku obiektywnie cennych terenów możliwa jest ich powtórna analiza i ewentualne dodanie do krajobrazów priorytetowych.
• Pan Michał Dębowski – Miejski Konserwator Zabytków w Szczecinie zadał pytanie dotyczące relacji audytu krajobrazowego z innymi dokumentami planistycznymi szczebla wojewódzkiego. Przypomniał, że w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa zachodniopomorskiego ujęte zostały Obszary kulturowo-krajobrazowe i zapytał czy w audycie znalazło się jakiekolwiek odniesienie do nich. Wyraził także zdziwienie, że historyczna zabudowa miejscowości Skolwin nie została włączona do krajobrazu priorytetowego. Wątpliwość pana Dębowskiego budziły także lokalne formy architektury „Głębokiego”. Powiedział, że znajdują się tam także budynki modernistyczne z płaskimi dachami, które nie zostały ujęte w rekomendacjach. Przypomniał następnie, że obecnie trwają zabiegi o wpisanie Cmentarza Centralnego w Szczecinie na listę pomników historii.  Kończąc swoją wypowiedź zapewnił, że nadesłane zostaną uwagi do projektu audytu.
• Pan Leszek Jastrzębski przyznał, że kwestia Obszarów kulturowo-krajobrazowych została nierozwiązana w audycie krajobrazowym. Obowiązujący PZPWZ podniósł nawet ich rangę w stosunku do poprzedniego – poprzez ujęcie ich w kategorii „ustaleń”. Nie są one niestety spójne z metodyką audytu krajobrazowego, określoną w rozporządzeniu. Podobnie wygląda sytuacja Obszarów chronionego krajobrazu, które nie maja odzwierciedlenia w wynikach audytu.
• Pani Helena Freino przyznała, ze OKK nie są ustawową formą ochrony, ale biuro prawne nie stwierdziło żadnych przeciwskazań do ich powołania. Powiedziała, że różnią się od krajobrazów priorytetowych głównie kryterium ich wyznaczenia – czyli śladami działalności człowieka.
• Pan Michał Urbański zauważył, że wskaźniki kulturowe stanowią połowę z 77 cech analitycznych.
• Głos zabrała Pani Krystyna Cyrulińska z Rady Osiedla Głębokie i jednocześnie przewodnicząca Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej. Poparła zdanie Pani Freino, że zapisy powinny być bardziej rygorystyczne. Zwykłe rekomendacje mogą wywołać skutek podobny do decyzji o warunkach zabudowy (w których pkt 3.1., za sprawą zapisu „inne”, zezwala na wszelkie niewłaściwe rozwiązania) . Nie należy bać się obligatoryjnych wskazań. Następnie wyraziła smutek z powodu katastrofalnych inwestycji na obszarze „Głębokiego”, które nie posiada planu miejscowego.
• Do głosu tego dołączyła się mieszkanka Głębokiego. Przywołała przykład budynku przy ul. Pogodnej 8. Został wybudowany na mocy decyzji o warunkach zabudowy z 2008 r. – zanim układ urbanistyczny osiedla został objęty ochroną konserwatorską. Nie wpisuje się on w charakter osiedla i zabudowy sąsiadującej – ani gabarytami ani formą.
• Pan Leszek Jastrzębski doprecyzował intencję stojącą za stworzeniem rekomendacji na podstawie katalogu lokalnych form zabudowy. Wyjaśnił, że nie chodzi o uwzględnienie wszystkich występujących form, ale tych charakterystycznych i wartych kontynuacji. Na ich podstawie będzie można wskazać możliwe do przyjęcia rozwiązania.
• Pani Cyrulińska zgodziła się, że dawanie architektom ograniczeń jest pozytywnym działaniem i może stanowić wyzwanie dla projektantów, motywując ich  tym samym do „myślenia”. Wyraziła także radość, że „Głębokie” zostało uznane za krajobraz priorytetowy.
• Pan Tomasz Furmańczyk z RBGPWZ wytłumaczył, że zamysłem stojącym za rekomendacjami odnośnie kształtowania form zabudowy, było lepsze wpisanie się nowych obiektów w istniejący charakter osiedla. Zaznaczył, ze Głębokie – jako struktura w dużej mierze skończona – pozwala na sformułowanie bardziej rygorystycznych zapisów.
• Odnosząc się do wypowiedzi przedmówcy Pani Cyrulińska zauważyła, że struktura osiedla może jest skończona, ale nie zamknięta. Przykładem jest nowa tendencja do lokowania nawet 4 mieszkań w obrębie budynku. Dodała także, że prawnicy bywają bezwzględni w forsowaniu pomysłów swoich klientów – inwestorów.
• Pani Freino zaapelowała o ochronę polan: Binowskiej, Kołowskiej i Dobropolskiej przed dalszą zabudową.
• Następnie głos zabrała pani Marcelina Gosiewska z Nadleśnictwa Trzebież. Poinformowała autorów projektu audytu krajobrazowego, że nadleśnictwo ma dużo uwag, które zostały skierowane do RBGPWZ za pośrednictwem Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych. Jedna z wątpliwości dotyczy drzewostanu, który został w projekcie potraktowany jako unikatowy, choć tak naprawdę jest bardzo powszechny (oddział 4.6). Stanowią go sosny o wieku 40-50 lat. – Tego typu drzewostany porastają setki hektarów. Pani Gosiewska zauważyła, ze ograniczenia w audycie są bardzo daleko idące i są w sprzeczności z Planem urządzenia lasu. Co więcej zapisy audytu zostawiają duże pole do różnych interpretacji. Zgodziła się, ze ochrona klifów jest zrozumiała, ale zaproponowała wyłączenie drzewostanu spod zapisów.
• Pan Michał Urbański odniósł się do zarzutów i przypomniał, że priorytetowymi są nie tylko elementy unikatowe, ale także wzorcowe. Podkreślił znaczenia retencyjnej funkcji lasu – co jest  postulatem wielu leśników, a nie wymysłem autorów audytu. Potwierdził , że biuro odniesie się do wszelkich nadesłanych uwag.
• Pani Gosiewska ponownie zabrała głos i zauważyła również kłopot z definicją starodrzewu. Jako przykład podała olchę, która w wieku 80 lat ulega rozpadowi, podczas gdy dąb mając lat 150 jest drzewem dojrzałym. Powiedziała także, że zmiana rębni ma wielkie znaczenie. Rębnie stopniowe mogą być stosowane w przypadku gatunków cienioznośnych – np. jodły. Sosny wymagają natomiast terenów otwartych, a więc rębni zupełnej, która gwarantuje optymalny sposób odnowienia lasu. Odniosła się też do kwestii retencyjnej roli lasu. Wodę retencjonuje się zastawkami na rowach melioracyjnych.
• Pan Urbański skomentował wypowiedź przedmówczyni informując, że zapisy audytu nie mają bezpośredniego przełożenia na plany urządzenia lasu – czyli odwrotnie, jak w przypadku planu ogólnego. Ponownie zapewnił, że uwagi zostaną rozpatrzone.

Kończąc spotkanie Pan Dyrektor Jastrzębski ponownie poprosił o jak najszybsze nadsyłanie uwag – najlepiej w ciągu najbliższych dwóch tygodni – wyprzedzająco względem formalnej procedury.

Szczegóły: http://rbgp.pl/audyt-krajobrazowy

Mapa lokalizacji krajobrazów priorytetowych:

http://audytkrajobrazowy-projekt.rbgp.pl/mapa-krajobrazy…

Plakat