Dnia 17 czerwca 2025 roku w Szczecinie odbyły się pierwsze polsko-niemieckie warsztaty pt. „Bilans wodny w regionie Uckermark-Barnim i Województwie Zachodniopomorskim: stan wiedzy, strategie i niezbędne działania”. To wydarzenie, zorganizowane przez Regionalną Wspólnotę Planistyczną Uckermark-Barnim we współpracy z Regionalnym Biurem Planowania Przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego, stanowiło kluczowy element procesu dialogu w ramach projektu MORO. Głównym celem spotkania było zainicjowanie transgranicznej wymiany wiedzy i doświadczeń, pogłębiającej zrozumienie wzajemnych zależności między planowaniem przestrzennym a gospodarką wodną. Warsztaty dążyły do identyfikacji strategii i konkretnych środków, które przyczynią się do poprawy bilansu wodnego krajobrazu w obu regionach, a także do poznania możliwości i ograniczeń w zakresie kontroli planowania regionalnego.

Celem pierwszego warsztatu było uzyskanie podstawowej wiedzy na temat sytuacji gospodarki wodnej w regionie Uckermark-Barnim i Województwie Zachodnio­pomor­skim, zapoznanie się z kompetencjami i ramami prawnymi dotyczącymi gospodarki wodnej i planowania przestrzennego oraz wymiana informacji na temat już przeprowadzonych badań, planów i potrzeb działania.

Główne pytania poruszane podczas pierwszego warsztatu brzmiały:

• Jak funkcjonuje planowanie związane z gospodarką wodną w Niemczech i w Polsce? Jakie są role i kompetencje?
• Jakie strategiczne podstawy i plany po obu stronach Odry stanowią ramy dla ochrony i rozwoju gospodarki retencji krajobrazowej?
• Jakie są aktualne informacje na temat gospodarki wodnej w regionach Ucker­mark-Barnim i Zachodniopomorskie (stan obecny i prognozy rozwoju w kon­tekście zmian klimatycznych)?
• Jakie dane są dostępne?
• Jakie są aktualne wyzwania związane z wodą w tych regionach?
• Gdzie znajdują się znaczące potencjalne obszary retencyjne i co wiadomo o ich stanie? Które obszary pełnią szczególnie ważne funkcje dla retencji krajobrazowej i jak są obecnie wykorzystywane?
• Czy wnioski z ekspertyzy regionu Uckermark-Barnim można przenieść na województwo zachodniopomorskie?

Podczas warsztatów Leszek Jastrzębski, dyrektor Regionalnego Biura Planowania Przestrzennego Woje­wództwa Zachodniopomorskiego (RBGP), zwrócił uwagę, że woda zawsze była podstawą życia, a wraz z rewolucją przemysłową rozpoczęła się masowa ingerencja człowieka w systemy wodne poprzez regulację i osuszanie. Obecne wyzwanie po­lega na intensyfikacji rozwoju osadnictwa (mieszkalnego, turystycz­nego) i związanym z tym wzrostem stopnia nieprzepuszczalności gruntu. W wyniku zmian klimatycznych w miastach coraz częściej obserwuje się powstawanie miejskich wysp ciepła, a zasoby wodne ulegają zmniejszeniu. Na szczeblu krajowym istnieje wiele programów i strategii dostosowania do zmian klimatu, m.in. Strategiczny Plan Adaptacji 2020,  Strategia na rzecz odpowiedzialnego rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.), Polityka Ekologiczna Państwa 2030, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego, Program przeciw­działania niedoborowi wody, miejskie plany dostosowania do zmian klimatu lub plany przeciwdziałania skutkom suszy. Instrumentarium planowania przestrzen­nego jest niewystarczające: plan zagospodarowania przestrzennego województwa nie jest wystarczająco wiążący, dotychczas obowiązkowe „studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego” nie miało bezpośredniej mocy prawnej. Ponadto w Polsce istnieje „decyzja o warunkach zabudowy”, instrument pierwotnie przewidziany w wyjątkowych przypadkach dla zabudowy na obszarach bez planu zagospodaro­wania przestrzennego, który w rzeczywistości często był nadużywany, co doprowadziło do częściowo niekontrolowanej zabudowy sprzecznej z innymi celami rozwoju. Nowelizacja prawa zagospodarowania przestrzennego w Polsce powinna zapewnić lepszą ochronę zasobów wodnych. Plan ogólny, jako akt prawny gminy, ma bezpośrednią moc prawną i umożliwia wyznaczenie stref, m.in. dla terenów ot­war­tych i produkcji rolnej. Mogą one być stosowane w celu ochrony wód lub ich zlew­ni. Nie jest jednak możliwe bezpośrednie określenie ograniczeń użytkowania w celu ochrony wód.