Jednostka odpowiedzialna:
Regionalne Biuro Gospodarki
Przestrzennej Województwa
Zachodniopomorskie w Szczecinie

System planowania przestrzennego w Polsce odbywa się zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Struktura systemu jest zhierarchizowana, podzielona na 3 szczeble, tj.: krajowy, regionalny, lokalny.  Na szczeblu krajowym minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego koordynuje współpracę transgraniczną i przygraniczną w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego.

Instrumentem prowadzenia polityki przestrzennej na poziomie województwa jest Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa (PZPW). Określa on uwarunkowania, zasady i kierunki kształtowania struktury przestrzennej województwa. Osiągnięcie celów polityki przestrzennej województwa, powinno być realizowane całym wachlarzem działań, dla których plan zagospodarowania przestrzennego województwa pełni rolę koordynacyjną. Możliwości prowadzenia polityki przestrzennej zależą od pozostających w dyspozycji samorządu województwa instrumentów.

Narzędzia prowadzenia polityki przestrzennej podzielić można na bezpośrednie (prawne, w tym system planowania przestrzennego, inwestycje trwałe, gospodarka gruntami) oraz pośrednie (finansowe – stymulujące lub zachęcające do podejmowania działań, informacyjne, lobbing). W PZPWZ w zakresie realizacji polityki przestrzennej województwa wskazano następujące narzędzia: planowanie przestrzenne, zadania samorządowe, zadania rządowe, inne inwestycje celu publicznego, lobbing, działania programowe oraz terytorializację polityki rozwoju. Zostały one przypisane do konkretnych działań służących realizacji celów polityki przestrzennej.

Narzędzia realizacji polityki przestrzennej województwa ujęte PZPWZ można podzielić również na: narzędzia które wprowadza się do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zgodnie z art. 15 ust. 3. pkt 4a UoPiZP w trybie art. 17 i art. 44 tejże ustawy oraz narzędzie które stosowane są innej formule.

Planowanie na poziomie regionalnym

 

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa

Dokumentem szczebla regionalnego jest plan zagospodarowania przestrzennego województwa. Kształtuje on politykę przestrzenną województwa. Jednocześnie plan koordynuje elementy planowania rozwoju, wynikające ze zobowiązań międzynarodowych, planowania krajowego, regionalnego i lokalnego oraz dostarcza informacje o województwie, zwłaszcza o jego uwarunkowaniach przestrzennych i kierunkach rozwoju. Formułuje również propozycje do planu zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich oraz projektów ponadregionalnych i międzynarodowych o charakterze planistycznym. Plan województwa stanowi też podstawę do formułowania wniosków do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i ich oceny, pod kątem realizacji celów regionalnych. Samorządom lokalnym i inwestorom plan dostarcza ponadto informacji, na temat dobrych praktyk w gospodarowaniu przestrzenią.

Plan wskazuje cele gospodarowania przestrzenią województwa i zasady jej kształtowania oraz określa kierunki polityki przestrzennej w długiej perspektywie i stanowi podstawę do konstruowania programów operacyjnych rozwoju regionu. Należy zaznaczyć, że plan nie stanowi prawa miejscowego, a jest aktem kierownictwa wewnętrznego i wiąże władze województwa, a także inne podmioty administracji publicznej w zakresie respektowania priorytetów rozwojowych i prowadzenia polityki przestrzennej zgodnie z ustalonymi kierunkami.

W planie zagospodarowania przestrzennego województwa uwzględnia się ustalenia strategii rozwoju województwa oraz rekomendacje i wnioski zawarte w audycie krajobrazowym

Audyt Krajobrazowy

Dokumentem w systemie planowania na poziomie wojewódzkim jest audyt krajobrazowy. Dokument opracowywany jest w celu identyfikacji i oceny krajobrazów występujących na obszarze województwa. W ramach audytu wyznacza się krajobrazy priorytetowe, szczególnie cenne dla społeczeństwa ze względu na wartości przyrodnicze, kulturowe, historyczne lub estetyczno-widokowe i jako takie wymagające zachowania.

Audyt sporządzany jest dla obszaru całego województwa przy wykorzystaniu klasyfikacji i metodyki ustalonej w ramach rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych z dnia 11 stycznia 2019 r. (Dz.U. 2019, poz. 394), zmienionego Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19 października 2022 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych (Dz.U. poz. 2308).

W dniu 29 marca 2019 r. Zarząd Województwa Zachodniopomorskiego podjął uchwałę Nr 524 w sprawie przystąpienia do sporządzenia projektu audytu krajobrazowego dla województwa zachodniopomorskiego oraz wyznaczenia jednostki odpowiedzialnej za realizację zadania.

Planowanie na poziomie lokalnym

Planowanie przestrzenne szczebla lokalnego opiera się na:

• planie ogólnym;
• miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego;
• zintegrowanym planie inwestycyjnym;
• decyzjach o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego;
• decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Plan ogólny

Plan ogólny, będący aktem prawa miejscowego, określa politykę przestrzenną gminy oraz zasady przestrzennego zagospodarowania, uwzględniając politykę przestrzenną gminy, określoną w strategii rozwoju gminy lub strategii rozwoju ponadlokalnego, ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa, rekomendacje i wnioski zawarte w audycie krajobrazowym oraz krajobrazy priorytetowe. Stanowi podstawę wszelkich działań podejmowanych na terenie gminy w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego. Jego ustalenia są wiążące dla organów gminnych przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Plan ogólny jest dokumentem, na podstawie którego gmina może formułować wnioski do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz stanowi podstawę prawną decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Zakres tematyczny planu ogólnego obejmuje min.:

• uwarunkowania oraz problemy związane z rozwojem gminy, w tym wynikające m.in. ze zidentyfikowanych zasobów środowiska przyrodniczego i kulturowego, istniejącego zagospodarowania, prawa własności gruntów, jakości życia mieszkańców, zadań służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych,
• obszary chronione środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz zasady ich ochrony i użytkowania,
• kierunki zmian w strukturze przestrzennej i przeznaczeniu terenów, zasady rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej,
• zasady polityki gminy w zakresie sporządzania planów miejscowych.

Obszar objęty planem ogólnym dzieli się w sposób rozłączny na strefy planistyczne tj. strefa wielofunkcyjna z zabudową mieszkaniową wielorodzinną; strefa wielofunkcyjna z zabudową mieszkaniową jednorodzinną; strefa wielofunkcyjna z zabudową zagrodową; strefa usługowa; strefa handlu wielkopowierzchniowego; strefa gospodarcza; strefa produkcji rolniczej; strefa infrastrukturalna; strefa zieleni i rekreacji; strefa cmentarzy; strefa górnictwa; strefa otwarta; strefa komunikacyjna.

 

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy sporządza się w celu ustalenia przeznaczenia terenów bądź zmiany przeznaczenia, w tym dla inwestycji celu publicznego, oraz określenia sposobów ich zagospodarowania i zabudowy. Plan miejscowy musi być zgodny z planem ogólnym gminy w zakresie:

• standardów dostępności do obiektów infrastruktury społecznej takich jak szkoła podstawowa oraz obszar zieleni publicznej,
• przeznaczenia terenu zgodnego z profilem funkcjonalnym strefy planistycznej obejmującej teren,
• sposobu zagospodarowania i zabudowy terenów stref planistycznych odnośnie minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej, maksymalnej nadziemnej intensywności zabudowy
• stosunek sumy powierzchni wszystkich kondygnacji budynków zlokalizowanych na działce budowlanej do powierzchni tej działki budowlanej oraz maksymalnego udziału powierzchni zabudowy

W planie miejscowym określa się m.in.:

• zasady kształtowania ładu przestrzennego, zabudowy, scalania i podziału nieruchomości, modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji i infrastruktury technicznej oraz zasady ochrony środowiska, przyrody, krajobrazu i dziedzictwa kulturowego i zabytków,
• granice i sposoby zagospodarowania terenów górniczych, obszarów szczególnego zagrożenia powodzią, obszarów osuwania się mas ziemnych, krajobrazów priorytetowych określonych w audycie krajobrazowym oraz w planach zagospodarowania przestrzennego województwa.

Plan ustala również, w zależności od potrzeb, granice terenów rozmieszczenia inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym, umieszczonych w planie zagospodarowania przestrzennego województwa lub w ostatecznych decyzjach o lokalizacji drogi krajowej, wojewódzkiej lub powiatowej, linii kolejowej o znaczeniu państwowym, lotniska użytku publicznego, inwestycji w zakresie terminalu. Mimo, iż w myśl ustawy, plan jest podstawowym narzędziem kształtowania przestrzenni w gminie oraz stanowi akt prawa miejscowego, tylko ok. 30% powierzchni kraju pokrywają plany.

 

Zintegrowany plan inwestycyjny

Na wniosek inwestora, złożony za pośrednictwem wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, rada gminy może uchwalić zintegrowany plan inwestycyjny, który jest szczególną formą planu miejscowego. Wejście w życie zintegrowanego planu inwestycyjnego powoduje utratę mocy obowiązującej planów miejscowych lub ich części, odnoszących się do terenu objętego tym zintegrowanym planem inwestycyjnym. Jeżeli Rada Gminy, stosowną uchwała, wyraża zgodę na przystąpienie do sporządzenia zintegrowanego planu inwestycyjnego, wówczas wójt, burmistrz albo prezydent miasta prowadzi z inwestorem negocjacje w zakresie treści projektu zintegrowanego planu inwestycyjnego, inwestycji towarzyszącej przy realizacji inwestycji głównej oraz treść umowy urbanistycznej.

W treści umowy urbanistycznej inwestor może zobowiązać się na rzecz gminy, w szczególności do

• przekazania nieruchomości stanowiących część przedmiotu inwestycji głównej;
• pokrycia całości lub części kosztów realizacji inwestycji uzupełniającej;
• pokrycia całości lub części poniesionych przez gminę kosztów uchwalenia zintegrowanego planu inwestycyjnego.

Zgodnie z ustawą, inwestycja uzupełniająca jest to inwestycja z zakresu budowy, zmiany sposobu użytkowania lub przebudowy m. in sieci uzbrojenia terenu,  dróg publicznych, linii kolejowych, obiektów infrastruktury publicznego transportu zbiorowego, obiektów działalności kulturalnej, żłobków, przedszkoli, szkół, placówek wsparcia dziennego, placówek opieki zdrowotnej, obiektów, w których prowadzona jest działalność z zakresu pomocy społecznej, obiektów służących działalności pożytku publicznego, obiektów sportu i rekreacji, obszarów zieleni publicznej.

 

Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego

Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego określa:

• rodzaj inwestycji;
• warunki i szczegółowe zasady zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy zgodne z planem ogólnym oraz wynikające z przepisów odrębnych, a w szczególności w zakresie:

1. warunków i wymagań ochrony i kształtowania ładu przestrzennego,
2. ochrony środowiska i zdrowia ludzi, dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej,
3. obsługi infrastruktury technicznej i komunikacji,
4. wymagań dotyczących ochrony interesów osób trzecich,
5. ochrony obiektów budowlanych na terenach górniczych;

• linie rozgraniczające teren inwestycji, wyznaczone na mapie w odpowiedniej skali, z zastrzeżeniem art. 52 wniosek inwestora jako początek ustalenia lokalizacji celu publicznego ust. 2 pkt 1.;

Zgodność warunków i szczegółowych zasad zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy określanych w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego z planem ogólnym zapewnia się przez:

1. ustalenie:
2. funkcji zabudowy i zagospodarowania terenu zgodnie z profilem funkcjonalnym strefy planistycznej obejmującej teren,
3. sposobu zagospodarowania i zabudowy terenu w zakresie:

• minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej, nie mniejszego niż minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej określony dla strefy planistycznej obejmującej teren, a w przypadku terenu położonego w obszarze zabudowy śródmiejskiej – nie mniejszego niż 2/3 minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej określonego dla strefy planistycznej obejmującej teren,
• maksymalnej nadziemnej intensywności zabudowy nie większej niż maksymalna nadziemna intensywność zabudowy określona dla strefy planistycznej obejmującej ten teren,
• wysokości zabudowy nie większej niż maksymalna wysokość zabudowy określona dla strefy planistycznej obejmującej teren,
• udziału powierzchni zabudowy nie większego niż maksymalny udział powierzchni zabudowy określony dla strefy planistycznej obejmującej teren.

Decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu

Wydanie decyzji o warunkach zabudowy jest możliwe jedynie w przypadku łącznego spełnienia następujących warunków:

• co najmniej jedna działka sąsiednia, dostępna z tej samej drogi publicznej, jest zabudowana w sposób pozwalający na określenie wymagań dotyczących nowej zabudowy w zakresie kontynuacji parametrów, cech i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w tym gabarytów i formy architektonicznej obiektów budowlanych, linii zabudowy oraz intensywności wykorzystania terenu;
• teren jest położony w granicach obszaru uzupełnienia zabudowy;
• teren ma dostęp do drogi publicznej;
• istniejące lub projektowane uzbrojenie terenu jest wystarczające dla zamierzenia budowlanego;
• teren nie wymaga uzyskania zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne albo jest objęty zgodą uzyskaną przy sporządzaniu miejscowych planów, które utraciły moc;

decyzja jest zgodna z przepisami odrębnymi.