Jednostka odpowiedzialna:
Regionalne Biuro Gospodarki
Przestrzennej Województwa
Zachodniopomorskie w Szczecinie

System planowania przestrzennego w Polsce odbywa się zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Struktura systemu jest zhierarchizowana, podzielona na trzy główne szczeble, tj.: krajowy, regionalny, lokalny. Szczeblem pośrednim jest szczebel makroregionalny przywoływany na potrzeby niektórych opracowywanych strategii obszarowych.

Na szczeblu krajowym minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, uwzględniając zasady zrównoważonego rozwoju oraz cele i kierunki długookresowej strategii rozwoju kraju, sporządza Koncepcję Przestrzennego Zagospodarowania Kraju.

Rada Ministrów przyjmuje koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju oraz ustala, w jakim zakresie koncepcja będzie stanowiła podstawę sporządzania przez ministrów i centralne organy administracji rządowej, programów zawierających zadania rządowe służące realizacji inwestycji celu publicznego. Następnie premier przedstawia koncepcję do wiadomości Sejmowi RP. Rada ministrów, po zaopiniowaniu przez sejmiki właściwych województw, przyjmuje w drodze rozporządzenia programy. Następnie ministrowie i centralne organy administracji rządowej występują do marszałka właściwego województwa z wnioskiem o wprowadzenie programu do planu zagospodarowania przestrzennego województwa.

Hierarchia obowiązujących dokumentów planowania zintegrowanego:

Instrumentem prowadzenia polityki przestrzennej na poziomie województwa jest plan zagospodarowania przestrzennego województwa (PZPW). Określa on uwarunkowania, zasady i kierunki kształtowania struktury przestrzennej województwa. Osiągnięcie celów polityki przestrzennej województwa, powinno być realizowane całym wachlarzem działań, dla których plan zagospodarowania przestrzennego województwa pełni rolę koordynacyjną. Możliwości prowadzenia polityki przestrzennej zależą od pozostających w dyspozycji samorządu województwa instrumentów.

Narzędzia prowadzenia polityki przestrzennej podzielić można na bezpośrednie (prawne, w tym system planowania przestrzennego, inwestycje trwałe, gospodarka gruntami) oraz pośrednie (finansowe – stymulujące lub zachęcające do podejmowania działań, informacyjne, lobbing). W PZPWZ w zakresie realizacji polityki przestrzennej województwa wskazano następujące narzędzia: planowanie przestrzenne, zadania samorządowe, zadania rządowe, inne inwestycje celu publicznego, lobbing, działania programowe oraz terytorializację polityki rozwoju. Zostały one przypisane do konkretnych działań służących realizacji celów polityki przestrzennej.

Narzędzia realizacji polityki przestrzennej województwa ujęte PZPWZ można podzielić również na: narzędzia które wprowadza się do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zgodnie z art. 15 ust. 3. pkt 4a UoPiZP w trybie art. 17 i art. 44 tejże ustawy oraz narzędzie które stosowane są innej formule.

Narzędzia wprowadzane
do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

Planowanie przestrzenne

Jedno z narzędzi polityki przestrzennej polegające na przenoszeniu ustaleń planu zagospodarowania przestrzennego województwa na szczebel lokalny do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz odpowiednich zadań rządowych i samorządowych (wojewódzkich) do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, miejscowych planów rewitalizacji, a także do planów zagospodarowania przestrzennego obszarów funkcjonalnych. Narzędzie obejmuje również współpracę przy tworzeniu przez administrację rządową planów zagospodarowania obszarów morskich. Z uwagi na możliwość lokalizacji inwestycji na podstawie tzw. „specustaw”, planowanie przestrzenne obejmuje również współpracę i opiniowanie decyzji wydawanych na podstawie tych ustaw.

Zadania samorządowe

Inwestycje celu publicznego mające wskazaną konkretną lokalizację oraz zapewnione finansowanie przez zapisanie ich w programach wojewódzkich lub wieloletnim programie inwestycyjnym województwa. Zarząd województwa uzgadnia projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w zakresie tych zadań lub wprowadza te zadania poprzez ustalenia planu do planów miejscowych na zasadach określonych w art. 44 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Zadania rządowe

Inwestycje rządowe zapisane w dokumentach przyjętych przez organy władzy centralnej (sejm, rząd, minister) bądź jednostki im podległe.

Inne inwestycje celu publicznego

Inne inwestycje realizujące cele publiczne o znaczeniu ponadlokalnym, nie będące zadaniami wojewódzkimi lub rządowymi, realizowane przez gminy, powiaty (lub ich grupy), operatorów lub w partnerstwie publiczno-prywatnym.

Pozostałe narzędzia

Terytorializacja polityki rozwoju

Narzędzie polityki regionalnej, polegające na ukierunkowaniu działań na konkretne terytoria. Narzędzie to wykorzystywane będzie w formie wsparcia dla konkretnych obszarów, w tym obszarów funkcjonalnych. Takie postępowanie pozwoli wspierać obszary, w których dane działanie przyniesie największe efekty, jak również wyeliminować działania niepożądane w określonych obszarach. W ramach terytorializacji polityki rozwoju stosowane są następujące instrumenty:

• Strategiczna interwencja województwa zachodniopomorskiego obejmuje obszary, na których dochodzi do kumulacji negatywnych zjawisk o charakterze społeczno-gospodarczym, konfliktów przestrzennych związanych ze sposobem wykorzystania ich potencjału przyrodniczego i kulturowego.
• Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) są podstawowym narzędziem dedykowanym głównym ośrodkom wzrostu województwa, tj. obszarom funkcjonalnym miasta wojewódzkiego – Szczecina (Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego) oraz miasta o znaczeniu ponadregionalnym – Koszalina (Koszalińsko–Kołobrzesko–Białogardzkiego Obszaru Funkcjonalnego) i innych obszarów miejskich.
• Kontrakt Samorządowy (KS) to jedna z podstawowych form realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego (RPOWZ) 2014-2020, negocjacyjne narzędzie planowania i realizacji zintegrowanych przedsięwzięć istotnych dla rozwoju danego obszaru (a w konsekwencji całego regionu), tworzone w oparciu o współpracę wszystkich partnerów procesów rozwojowych obecnych na danym obszarze.
• Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność, którego celem jest zmniejszenie poziomu ubóstwa i wykluczenia społecznego, zwiększenie potencjału gospodarczego oraz aktywności społecznej i zawodowej. Instrument umożliwia lokalnym społecznościom inicjowanie i realizację w sposób partycypacyjny działań rozwojowych odpowiadających na wyzwania społeczne, środowiskowe i gospodarcze danego obszaru.
• Preferencje dla konkretnych obszarów w konkursach ogłaszanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego i innych programach, narzędziach i instrumentach, którymi dysponuje województwo lub, w których przedstawiciele samorządu województwa mają prawo głosu.

Lobbing

Działanie decydentów, organów i instytucji samorządu województwa w politycznych organach sąsiednich samorządów, w organach państwa, państw ościennych bądź organach Unii Europejskiej, w celu uzyskania korzystnych dla rozwoju województwa rozstrzygnięć prawnych, organizacyjnych i finansowych, polegających np. na lokalizacji lub kontynuacji określonych inwestycji, decyzji czy przedsięwzięć; działanie to obejmować może przedstawianie politykom i organom decyzyjnym dobrze umotywowanych racji województwa, racji stanu, korzyści ekonomicznych dla budżetu państwa, pozytywnych skutków społecznych itp.

Działania programowe

Programy/inicjatywy nakierowane na rozwiązywanie konkretnych problemów, integrujące działania różnych partnerów, w oparciu o środki z różnych dostępnych źródeł.